Những tác phẩm của nhạc sĩ Phó Đức Phương

0
1174

Ngày 3/8 âm lịch năm 2020, nhạc sĩ Phó Đức Phương đã ra đi trong niềm tiếc thương của gia đình, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, cơ quan, bạn bè và những người yêu mến.

Đã có nhiều bài trên các báo, đài, mạng Internet hết sức súc tích, chân thành, cảm động và rất có giá trị viết về cuộc đời và sự nghiệp của người nhạc sĩ nổi tiếng mà di sản để lại cho đời chính là khối lượng tác phẩm sống mãi với thời gian, với những âm hưởng lay động lòng người vẫn còn đọng lại trong tâm thức của rất nhiều người hâm mộ ngay từ ca khúc đầu tay sáng tác năm 1966 khi anh chưa vào học trường Âm nhạc Việt Nam.

Sau này tác phẩm của nhạc sĩ Phó Đức Phương cả khí nhạc và thanh nhạc phần nhiều hiện hình trong các vở sân khấu và phim. Có lần anh tâm sự: mỗi khi nhận được hợp đồng sáng tác là bị sức ép ghê gớm, vừa bị thôi thúc về việc phải thực hiện đúng hạn hợp đồng, vừa suy nghĩ chủ quan phải sáng tác sao cho hiệu quả và hay. Sau khi đọc kỹ kịch bản, phải làm việc với đạo diễn thống nhất thời gian cho từng phân đoạn, trường đoạn của vở diễn để viết nhạc cho phù hợp, từ nhạc mở màn, nhạc nền và ca khúc cho nghệ sĩ diễn, nhạc chuyển màn, chuyển cảnh, nhạc kết v.v.. anh nói rằng những lần như thế đều mất ăn mất ngủ hàng tháng để hoàn thành. Cách làm việc này thể hiện tư chất, trình độ, lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm của người nhạc sĩ chân chính luôn coi danh dự là trên hết, vì vậy những vở sân khấu do anh viết nhạc thường nhận được giải thưởng cao trong các kỳ hội diễn.

Những ca khúc của anh trong các vở diễn hát riêng đã hay, nhưng nếu được xem toàn vở, có nghệ sĩ sân khấu cùng thể hiện đúng tâm trạng và hoàn cảnh thì còn hay hơn nữa, bởi tác phẩm của anh thường có cấu trúc cân phương, bố cục chặt chẽ, các tuyến giai điệu uyển chuyển, vận dụng chất liệu dân gian nhuần nhuyễn, đặc biệt phần lời ca thường mang tính văn học cao, ngôn từ chọn lọc, khúc chiết, sâu sắc nhưng lại rất thanh tao, dung dị và duyên dáng. Khi viết về đề tài tình yêu thì nồng nàn tha thiết, viết về đề tài lịch sử thực sự là những khúc tráng ca lừng vang hùng khí, viết về đề tài tâm linh hay xã hội lại phảng phất màu triết lý, viết về đề tài quê hương đất nước thật đằm thắm du dương, tất cả tạo thành những dòng chảy âm thanh vô cùng truyền cảm.

Để các nhà lý luận chuyên nghiệp, các nhà báo, bạn bè và những người hâm mộ có thể tham khảo thêm, từ tư liệu cá nhân xin cung cấp bản danh mục ca khúc của nhạc sĩ Phó Đức Phương gồm những bài đã công bố hoặc đã giới thiệu trước công chúng, xếp thứ tự theo ABC đầu bài để dễ tìm:

DANH MỤC CA KHÚC

TT TÊN BÀI TÁC GIẢ LỜI GHI CHÚ

1

Âm vang sông Đà

2

Bài ca Thần chim Lạc

3

Bài ca trên xe lăn

4

Bán trăng

phỏng thơ Hàn Mặc Tử

5

Bên dòng sông Cái

6

Biển mũi

7

Biển ơi hãy lên tiếng

8

Cánh đồng tình yêu

9

Chảy đi sông ơi

10

Chơi đến cùng

bóng đá

11

Có một mùa thu

12

Có phải đây Tam Chúc

13

Con sông tuổi thơ

phỏng thơ Nguyễn Lãnh

14

Cô Nụ thôn tôi

15

Cũng một con đò

phỏng thơ Tường Vân

16

Dòng sông ánh sáng

17

Dòng sông ký ức

18

Đợi nàng

chất liệu dân ca Nùng

19

Đường thì dài

bóng đá

20

Gió Ô Quy Hồ

21

Gọi anh (Rừng đợi)

22

Gươm thiêng muôn thuở (Về với Lam Sơn)

23

Hãy đón lấy tình yêu

24

Hẹn gặp Manila

25

Hồ trên núi

26

Hội thề Mê Linh

27

Huyền thoại hồ núi Cốc

28

Hương Giang cổ bản

thơ Nguyễn Xuân Hoa

29

Khoảng trống

30

Không thể và có thể

31

Khúc hát phiêu ly

32

Lạng Sơn chặng đường thiên niên kỷ

33

Lễ tơ hồng cho em

34

Lội dòng sông quê

35

Lồng lộng quê Thanh

36

Lời nguyền của tình yêu

phỏng thơ Nguyễn Khắc Phục

37

Lời ru cội

38

Lời thề sông Hóa

39

Mái chèo thiên thu

40

Mãi mãi biển

41

Mặt trời – Biển – Cát và em

phỏng thơ Yến Nhi

42

Mộng mị Sa Pa

43

Một thoáng Tây Hồ

44

Mùa xuân đoàn tụ

45

Nao nao Thác Bà

46

Ngũ Hành Sơn

47

Người đi Tam Đảo

trích thơ Tú Xương

48

Người lính

49

Nha Trang thu

50

Những bước chân ngoan cường

51

Những cánh hoa tuyệt vời

52

Những cô gái Quan họ

tác phẩm đầu tay

53

Những gì đã qua

54

Những giấc mơ trên biển

55

Những thành phố sau lưng chúng ta

56

Nơi áo chàm hồ xanh Ba Bể

57

Nu na nu nống

thiếu nhi

58

Ô cửa sổ bỏ ngỏ

59

Phiên chợ lòng hồ

60

Phong Châu mở hội

61

Rồng rắn lên mây

thiếu nhi

62

Ru

63

Sa Vĩ của tôi

64

Sân khấu và cuộc đời

65

Sông Đà nỗi nhớ

66

Sông Gianh 9 nhịp cầu

67

Ta nghe Nha Trang

68

Tacano – nhân chứng quả cảm

69

Thanh niên hát về Đảng

70

Thành phố biển xanh và cát trắng

phỏng thơ Nguyễn Khắc Phục

71

Thế trận xoay vần

bóng đá

72

Thương anh nhiều lắm đấy

biên phòng

73

Tin và yêu

74

Tình ca trên những công trình

75

Trẩy hội Đền Trần

76

Trên đỉnh Phù Vân

77

Trong vòng tay mẹ

78

Tửu ca

79

Văn Giang một khúc sông Hồng

80

Về một cuộc chia ly

81

Về quê

82

Vị đắng tình yêu

83

Vũ điệu con cò

84

Xôn xao rừng quế

chất liệu dân ca Dao

Rất tiếc phần khí nhạc không lưu trữ được bởi ngày trước không có máy photocopy, tác giả viết xong phải giao ngay tổng phổ cho chỉ huy, phân phổ cho nhạc công, sau khi thu thanh xong không thu hồi lại thế là thất lạc hết. Phần ca khúc cũng chưa chắc đã đủ bởi có thể còn những bài lẻ viết tặng riêng cho tổ chức, cho bạn bè hoặc đang nằm trong số những tác phẩm di cảo – là những tác phẩm đã hoàn chỉnh nhưng vì dự định hoặc lý do khác mà cho đến khi qua đời, tác giả vẫn chưa bao giờ công bố hoặc giới thiệu ra ngoài.

Năm 2019 nhân dịp qua Trà Cổ, cảm xúc trước khung cảnh mênh mông rộng dài của Tổ quốc ôm sát biển Đông, Phó Đức Phương viết bài thơ Khúc tự tình Sa Vĩ:

(Ghi chú: Mũi Sa Vĩ tọa độ 21˚29’33” vĩ độ Bắc, 108˚4’5” kinh độ Đông thuộc phường Trà Cổ, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh – là mũi cực đông của nước ta ở miền Bắc).

Anh đã phổ bài thơ này thành ca khúc Sa Vĩ của tôi, có lẽ đây là ca khúc cuối cùng của anh.

Nhân ngày giỗ đầu của nhạc sĩ Phó Đức Phương, bài viết này như một nén nhang thơm tưởng nhớ đến một nhạc sĩ tài danh – người khởi xướng, dấn thân, đầy nhiệt huyết và dũng khí trong công cuộc bảo vệ quyền tác giả.

Phan Đông Viên (HNS)